W komnatach Wolf Hall

  Anglia za panowania Henryka VIII wciąż fascynuje. Sama postać króla, jak i zresztą wielu innych członków dynastii Tudorów, doczekała się wielu opracowań biograficznych, powieści, seriali telewizyjnych. Jednak Hilary Mantel w swojej powieści „W komnatach Wolf Hall” głównym bohaterem uczyniła Tomasza Cromwella – „prawą rękę” króla, osobę odgrywającą główną rolę w tzw „wielkiej królewskiej sprawie”.

    Tomasz Cromwell posłużyć może za sztandarowy przykład kariery „od zera do

Tomasz Cromwell
źródło

milionera”. Syn kowala, pijaczyny, który uczynił piekło z najwcześniejszych lat życia chłopaka – przemoc psychiczna i fizyczna była w ich domu na porządku dziennym. Pewnego dnia ucieka z domu, zaciąga się na statek i rozpoczyna życie pełne niebezpieczeństw. Autorka nie poświęciła zbyt wiele uwagi temu okresowi życia Cromwella – gdy spotykamy go ponownie w następnym rozdziale, jest on już uznanym jurystą, doradcą kardynała kanclerza Wolseya, jego protegowanym. Po upadku kardynała, fałszywym oskarżeniu go o zdradę stanu, odsunięciu go od wszelkich sprawowanych godności i śmierci, Cromwell przybliża się do króla Henryka i stopniowo staje się jedną z najpotężniejszych osobistości XVI – wiecznej Anglii. Przyczyniło się do tego umiejętne pokierowanie najważniejszą dla króla „batalią”, mianowicie prawnym oddaleniem małżonki Katarzyny Aragońskiej a poślubieniem Anny Boleyn. Autorka z dużą szczegółowością opisuje wszystkie perypetie, pisma do Rzymu, sojusze, dworskie intrygi mające jeden cel – wynieść Annę Boleyn do godności pełnoprawnej monarchini. Nie będę opisywać szczegółów, zainteresowani doskonale wiedzą, w czym rzecz, a także, czym w efekcie zakończy się to małżeństwo i jakie konsekwencje będzie ono miało zarówno dla Anglii, Anny Boleyn jak i w dalszej perspektywie dla króla Henryka VIII.

Woskowa figura Anny Boleyn
w muzeum Madame Tussaud
źródło 

  Cromwell stworzony przez Hilary Mantel to człowiek „bez herbu i bez nazwiska, wierzy jednak, że narodził się, by wygrywać” [cyt. str. 415] . Jawi się jako osoba doskonale wiedząca, skąd wieje przysłowiowy wiatr i jak go wykorzystać tak, aby dął w żagle zawsze z odpowiedniej strony. Jego przenikliwy umysł pracuje dzień i noc, do osiągnięcia celu nieobce są mu najróżniejsze sztuczki i środki, a szpiedzy i informatorzy są zawsze w gotowości, pomocni w zdobywaniu informacji. Utalentowany dyplomata, umiejętnie lawiruje między bogobojną Katarzyną Aragońską a Anną Boleyn, która manipuluje zarówno królem, swoją rodziną, jak i urzędnikami dworskimi, zdecydowana osiągnąć swój cel wszelkimi   dostępnymi sposobami. 

  Na mnie powieść Hilary Mantel wywarła pozytywne wrażenie. Autorka spędziła nad nią pięć lat, poprzedzonych wnikliwą kwerendą w bibliotekach i archiwach królewskich. I to naprawdę widać – solidne potraktowanie tematu, dbałość o szczegóły, o historyczną zgodność faktów. Autorka ukazała skomplikowaną strukturę dworską, w której pogubić się można w różnorodnych powiązaniach i zależnościach i w której nie ma miejsca na sentymenty a "człowiek człowiekowi wilkiem". Jest to powieść typowo historyczna, nie sensacyjna, ani nie kryminał,  i trochę niezrozumiałe wydają mi się zarzuty niektórych czytelników o rozwlekłość i zbyt małe tempo akcji. Ale zdaję sobie sprawę, że mogą być one podyktowane obietnicą bez pokrycia, jaką wydawca umieścił na okładce, cyt. : „trzymająca w napięciu fabuła”… Uprzedzam lojalnie - fabuła jest niespieszna, nie spodziewajmy się szczególnych ekscytacji, zawirowań i wyładowań emocjonalnych. Książkę można z czystym sercem polecić osobom zainteresowanym historią Anglii, epoką Tudorów, historią powstania kościoła anglikańskiego. Jednym słowem – prawdziwym pasjonatom. Te osoby będą zachwycone. Jeśli chcemy spojrzeć na Henryka VIII z kobiecej perspektywy, poczuć jakieś wzruszenia, pasję, namiętności – poszukajmy raczej czegoś innego.

________________

Hilary Mantel

" W komnatach Wolf Hall"

Przekład: Urszula Gardner

Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice, 2010 r. Str. 656

________________