Biblioteka utraconych książek

  

  Powodów, dla których wiele książek nie zostało nigdy opublikowanych jest mnóstwo. Nieuważne obchodzenie się z rękopisami, niedbałość i roztargnienie wyrządziły więcej szkód niż słynny pożar biblioteki w Aleksandrii. Alexander Pechmann, zabiera nas w podróż do niezwykłego przybytku - Biblioteki Dzieł Utraconych. Na jej półkach dumnie prezentują się bowiem książki, których...nie ma. Takie, które nigdy nie ujrzały światła dziennego, zostały zagubione, spalone lub zostały unicestwione w jeszcze inny sposób, często padając ofiarą twórczego szału swoich autorów.

  Przeczytamy m.in. o skradzionym na Gare de Lyon neseserze Ernesta Hemingwaya. Zawierał on wiele notatek oraz rozpoczętą powieść. Paradoksalnie, w dalszej perspektywie, strata ta okaże się dla pisarza korzystna. Zobaczymy także, jak "najbardziej trwożliwy ze wszystkich księgarzy Boga", wydawca John Murray, bał się będzie skandalu, jaki wywołać mogło opublikowanie pamiętników Byrona. Nikt się nigdy nie dowie, co zawierał ów tekst, czy był rzeczywiście tak skandaliczny, jak się tego obawiano. Tym bardziej, że Mary Shelley, jedna z nielicznych osób, którym dane było zapoznać się z rękopisem owych pamiętników, lakonicznie stwierdzi, że "Niewiele w nich było". Poczytamy, jak Franz Kafka, wiecznie niezadowolony z jakości swoich utworów i ich wartości, polecił swojemu przyjacielowi spalić wszystkie manuskrypty. Na szczęście przyjaciel okazał się nieposłuszny. Nie mniej jednak wiele kartek ze swoją twórczością w ciągu całego życia Kafka wrzucił osobiście do kominka, patrząc jak "zapłonął jednak bardzo piękny ogień".

Poznamy też inne powody niszczenia manuskryptów przez ich autorów, na przykład jedynie po to, aby zrobić na złość swojemu wydawcy, dać mu przysłowiowego "prztyczka w nos", jak uczynił to Honore de Balzac w przypływie gniewu na Louisa Mame, albo ze strachu przed władzą państwową - jak Fiodor Dostojewski.

A te książki, które nie zostały nigdy napisane, które powstały jedynie w wyobraźni ich twórców? Albo takie, które istnieją jedynie na kartach innych książek? Tajemnicza biblioteka nie ma końca i wciąż prezentuje nam nowe zagadki.

  Alexander Pechmann fachowo opowiada o wszystkich tych przypadkach, tworząc tym samym ciekawy przypis do historii literatury. Autor jest tłumaczem, specjalizuje się przede wszystkim w dziewiętnastowiecznej literaturze angielskiej i amerykańskiej, dlatego też w książce koncentruje się głownie na klasyce i pisarzach z tego kręgu i gatunku. Krótkie, ciekawe rozdziały sprawiają, że pozycję pochłonęłam bardzo szybko. Z tyłu znajdziemy indeks wszystkich omawianych dzieł, zarówno tych przetłumaczonych na język polski jak i dostępnych w oryginale.

   Kolejna gratka dla wielbicieli czytania, którzy pragną zgłębić tajemnice, jakie skrywają autorzy, poszerzyć swoją znajomość literatury, poznać ciekawostki, "smaczki". Zachęca nas do tego sam autor:

"Wszystkie książki mają swoje losy i tajemnice, które niezależnie od treści czynią je czymś szczególnym, żywym. Ja, podbibliotekarz, strażnik milczenia, postawiłem sobie za cel zebranie ich historii. A te historie, szanowni goście, są punktami orientacyjnymi, które chciałbym państwu gorąco polecić, zanim wybiorą się państwo na własne ekspedycje. To wyspy w nieskończonym morzu książek, mogą je więc państwo wykorzystać jako porty, pozwalające wyruszyć dalej, w zbadane już obszary, albo wybrać bardziej przygodowy kurs wiodący na ryzykowne, niepewne wody." (cyt. str. 12)

________________

__________________

 Alexander Pechmann

"Biblioteka utraconych książek"

Przekład: Stanisława Lisiecka

Świat Książki, Warszawa 2009, str. 192

__________________