niedziela, 27 listopada 2011

"Estreicherowie. Kronika rodzinna" - czyli z dziejów Krakowa












Estreicherowie – słynna krakowska rodzina, wielki, zasłużony dla polskiej kultury ród z ogromnymi tradycjami, z którego wywodzi się wielu wspaniałych uczonych, wiele indywidualności związanych przede wszystkim z Uniwersytetem Jagiellońskim.
Karol Estreicher – wieloletni dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej, zapoczątkował monumentalne dzieło „Bibliografia polska”, które kontynuowali jego syn Stanisław i wnuk, także Karol.
Stanisław – oprócz pracy bibliografa był także m.in. redaktorem „ Encyklopedii Polskiej”, wydawcą, tłumaczem, wybitnym prawnikiem, a przede wszystkim profesorem i rektorem UJ. Zginął w Sachenhausen, gdzie został wywieziony wraz z wieloma krakowskimi profesorami podczas słynnej, podstępnej Sonderaktion Krakau wymierzonej przez Niemców w naukowe kręgi w 1939 r. To dwóch, najwybitniejszych przedstawicieli tego rodu, wśród którego byli botanicy, prawnicy, historycy sztuki, malarze, filozofowie.


Krystyna Grzybowska z d. Estreicher – „sprawczyni” niniejszej kroniki rodzinnej, pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży. Historię swojej rodziny zaczęła spisywać pod koniec swojego życia ( a zmarła w roku 1963). Po raz pierwszy „Kronika rodzinna” została wydana w roku 1969, a więc już po śmierci autorki. Opisywane przeze mnie wydanie pochodzi z roku 1999.
Autorka wraz ze swoim ojcem Stanisławem
i rodzeństwem, 1911 r.
zdj. z książki


Krystyna Grzybowska na kartach tej kroniki nakreśliła nie tylko bardzo bogatą i ciekawą historię swojej rodziny, ale także całej Polski, a już Krakowa w szczególności. Poprzez losy Estreicherów spoglądamy na Kraków na przestrzeni ponad dwustu lat. Śledzimy wydarzenia historyczne, społeczne, obyczajowe. Mamy tutaj także mnóstwo bardzo ciekawych realiów z życia powszedniego.

Dzięki rodzinnemu hobby Estreicherów, które kazało im kolekcjonować wszelkie listy, dokumenty, fotografie, pamiątki przechowywane pieczołowicie "w kantorku po pradziadku Dominiku", teraz także i my mamy bezcenną możliwość przyjrzeć się tym bogatym zbiorom, a tym samym na własnej skórze, niemal namacalnie poczuć atmosferę panującą na ówczesnych salonach, w inteligenckich kręgach. Przyjrzeć się, jak zmieniał się Kraków na przestrzeni dwóch wieków. Spotkać znane postaci z bohemy literackiej, naukowców, polityków.

Matka autorki, Helena, 1905 r.
zdj.z książki






Dzięki talentowi autorki do snucia bardzo barwnych opowieści książkę czyta się niemalże jak powieść. Dodatek w postaci wspomnianego już bardzo bogatego materiału ilustracyjnego, m.in. pięknych fotografii rodzinnych z XIX w. ogromnie podnosi walor opowiadanych historii. To taka próba powrotu w nieistniejące - do tego świata, którego już od dawna nie ma, a którego duch ciągle jeszcze unosi się gdzieś w zakurzonych krakowskich zakamarkach, próbując znaleźć odpowiednie dla siebie miejsce, delikatnie pragnąc o sobie przypomnieć tym, którzy chcą go poszukiwać.
 Próba bardzo udana.

Krystyna Grzybowska "Estreicherowie. Kronika rodzinna". Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999r. Str. 487

  Z kroniką Estreicherów idealnie komponuje się książka  "Salony krakowskie" autorstwa Anny Gabryś.










Podzielona na siedem dni tygodnia z życia salonowego bywalca historia tego gdzie, jak, kiedy i u kogo "bywało się" w Krakowie. Bo "bywać" należało. Najbardziej pożądane były salony księżnej Czartoryskiej, pałac "Pod Baranami" Potockich, salon rodziny Rydlów, "Jama Michalika", dom Estreicherów, Żeleńskich, Kossakówka itd  itp 
Tradycja prowadzenia salonów, kręgi towarzyskie o konstrukcji niemal kastowej, żurfiksy, herbatki, potańcówki, konwenanse. Bale, wieczorki muzyczne, wieczory "spirytystyczne", poranne spotkania, popołudniówki, wieczorki tańcujące. Kraków przełomu wieków, owianego legendą "fin-de-siecle'u", początków nowego wieku, roztańczonych lat dwudziestych, mrocznych czasów okupacji.

 Niezwykle trudno jest opisać bogactwo wszystkich tematów, doznań zawartych i poruszonych w tej publikacji. Bo i temat to niezwykle obszerny i rozległy. Autorka poradziła z nim sobie bardzo dobrze - nie nuży a zaciekawia, pomimo pozornego gąszczu nazwisk i informacji nie gubimy się i nie błądzimy jak w przysłowiowej mgle.

 Dla chcących drążyć i zgłębiać ten temat dalej na końcu książki znajdują się bogate przypisy, odwołujące do niezliczonych artykułów,wspomnień, pamiętników, publikacji, a także, nie mniej bogata, bibliografia.

 Kraków tętniący życiem towarzyskim, tętniący pulsem kawiarń, kabaretów, spowity ciężką wonią drogich perfum, otulony dymkiem z ekskluzywnych cygar, znudzony nutką egzystencjalizmu, zepsuty szczyptą snobizmu.
Historia salonowego życia od II połowy XIX w do okupacji hitlerowskiej.


Dla wielbicieli Krakowa i wyżej wspomnianej tematyki.



Anna Gabryś "Salony krakowskie". Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006r. Str. 287

______________________

16 komentarzy:

  1. Dlaczego nie? Lubię ciekawie napisane kroniki rodzinne, a ta właśnie na taką wygląda:)
    Pozdrawiam serdecznie!

    OdpowiedzUsuń
  2. Przeczytałabym chętnie książkę w podobnym stylu o Kielcach. :D

    OdpowiedzUsuń
  3. I takich książek właśnie nam trzeba! Historia rządzi! :D

    OdpowiedzUsuń
  4. To książki, po które chętnie sięgnę. Na tę o Estreicherach już zwróciłam uwagę, o drugiej wcześniej nie słyszałam.

    OdpowiedzUsuń
  5. Isadora Polecam :)
    Ewa - musisz uważnie poszukać, a może znajdziesz Jak przyjdzie mi do głowy jakiś tytuł to Ci podszepnę :D
    limonka - :)))
    Balbino- polecam Ci bardzo. Obydwie pozycje czyta się naprawdę świetnie :)

    OdpowiedzUsuń
  6. Dopiero co pytałam na jednym z blogów, co by mi polecono na temat 20-lecia międzywojennego. A widzę, że obie książki zahaczają o ten okres. Do tego mój ukochany, cudowny Kraków. Chcę przeczytać. A swoją drogą proszę, aby następna książka, którą przeczytasz nie podobała ci się, bo po twoich recenzjach chcę czytać wszystko :)

    OdpowiedzUsuń
  7. Widzę, że obie pozycje do odnotowania. Kiedy ja to wszystko przeczytam? :)

    OdpowiedzUsuń
  8. Gosiu kochana :) - ostatnio faktycznie dawno nie natrafiłam na czytelniczego gniota :)) Ale to chyba z tego powodu, że mając bardzo ograniczony czas na czytanie tzw "książek dla przyjemności", lektury dobieram naprawdę bardzo starannie i uważnie. Te, które mi nie podchodzą - po prostu bez żalu porzucam.

    viv - polecam ci obydwie pozycje z czystym sumieniem. I doskonale rozumiem Twoje rozterki - sama bez przerwy zadaję sobie podobne pytanie :D

    OdpowiedzUsuń
  9. I znowu trafiłaś w mój gust. Uwielbiam książki na faktach, a jeśli już przenoszą w inną epokę, to zapominam o całym świecie. Kraków jest mi bardzo bliski, więc myślę, że pochłonęłabym tę książkę jednym tchem :-)

    OdpowiedzUsuń
  10. Ja także staram się lektury wybierać świadomie, ale zdarza mi się trafić na coś mniej pasjonującego :(

    OdpowiedzUsuń
  11. I pomyśleć że korzystałam z efektów jego pracy na studiach :) Z zainteresowaniem przeczytałabym książkę o losach jego rodziny. I te klimatyczne stare fotografie, jestem zachwycona. Te zdjęcia sprzed lat mają niesamowity urok i czar.

    OdpowiedzUsuń
  12. Agnieszko - wszystkie wymienione przez Ciebie czynniki ( tzn. oparcie na faktach, przenoszenie w inną epokę, Kraków) występują tu w dużych ilościach, tak wiec jestem pewna, że zagwarantują Ci prawdziwą czytelniczą ucztę :))

    Gosiu - ależ ja także :) To przecież nieuniknione - wszystko nie może się nam podobać, tym bardziej, że tak często swoimi opisami na okładkach, nie mających pokrycia w rzeczywistości wydawcy sprowadzają nas, czytelników na manowce. Ale, ta jak pisałam wcześniej - jeżeli książka nie spełnia moich oczekiwań, nudzi,to dalsze obcowanie z nią nie ma sensu i często porzucam lekturę danej pozycji dla innej.

    Aneto - wszak Estreicher zacnym ojcem polskiej bibliografii był, wiec każdy polonista/humanista na swojej drodze go "spotkał" :))
    Tak, stare fotografie mają w sobie niesamowicie wiele czaru, nostalgii i specyficznej atmosfery dawnych lat. Zawsze wnikliwie i z wielką przyjemnością je oglądam :)

    OdpowiedzUsuń
  13. co szukalem, dzieki

    OdpowiedzUsuń
  14. Sympatyczny zbieg okoliczności - niedawno kupiłam książkę Grzybowskiej. Wszystko, a szczególnie Twoja ciekawa recenzja, wskazuje na to, że to będzie wspaniała lektura. :)

    OdpowiedzUsuń
  15. Lirael - bardzo cieszę się, że książki tego rodzaju trafiają do takich czytelników, którzy będą potrafili docenić ich wartość :)
    Życzę z całego serca, aby lektura nie zawiodła. Dla mnie była ona naprawdę wspaniałą podróżą w czasie.

    OdpowiedzUsuń
  16. It іs the best time to mаke some plans fоr the
    futuге and it іs tіme to be happу.
    I haѵe read this poѕt anԁ іf I coulԁ I wish
    tο suggest yоu some intеresting thingѕ
    οr tіpѕ. Maybe you could write next аrtiсles rеfeггing to this аrticle.
    I ωant tο гeаԁ
    mоre thingѕ about it!

    Hеre іs mу wеblog; hcg 5000

    OdpowiedzUsuń

Każdy komentarz jest dla mnie cenny i bardzo mile widziany, tak więc śmiało zapraszam do dzielenia się ze mną Waszymi myślami i odczuciami :)